Duurzame vis - keurmerken

In de huidige tijd word je geacht bewust te eten en bewust boodschappen te doen. Voor je eigen gezondheid maar ook voor het behoud van natuur en milieu. Als we de berichten in de media moeten geloven kunnen we vlees maar beter laten staan en moeten we massaal vis gaan eten. Want vis is gezond en bovendien erg lekker. Maar verhalen over o.a. 'overbevissing' en 'bijvangsten waaronder dolfijnen' nemen je trek in vis gauw weg. Hoe weet je zeker dat je de juiste vis kiest en er met een gerust geweten van kunt genieten?

Verscheidene keurmerken op visverpakkingen in supermarkten verzekeren je zogenaamd van een gezonde en milieubewuste keuze. Het etiket 'duurzaam' wordt echter te pas en te onpas gebruikt waardoor je je dus af moet vragen wat eigenlijk de definitie van 'duurzame vis' is. Keurmerken of logo’s die aangeven dolfijnvriendelijke vangsttechnieken te hebben gebruikt wekken de indruk een goede keuze te zijn. Deze keurmerken zeggen echter niets over de overbevissing van de gevangen vis of eventueel andere bijvangsten.

Eisen voor duurzame vis
Om vis de benaming 'duurzaam' toe te kennen wordt er door de organisaties achter de keurmerken gekeken naar de herkomst van de gevangen vis, de manier waarop de vis gevangen of gekweekt is en hoe de vis gedood wordt. Bij wildvangst mag er sprake zijn van maximaal 8 procent bijvangst (bedreigde soorten uitgesloten). Er mag geen overbevissing zijn en de vangsttechniek mag geen schade aan de zeebodem veroorzaken. Ook moet bij de vismethode stapsgewijs de uitstoot van broeikasgassen verminderd worden.

Bij kweekvis zijn de eisen dat de kweekvis en het voer de zee niet vervuilen en er geen ziektes kunnen worden verspreid. Ook worden er eisen gesteld aan het gehalte wilde vis in het visvoer, aan het energieverbruik, uitstoot van broeikasgassen, afvalbeheer en gebruik van chemicaliën. Kweekvis mag bovendien niet gemengd worden met wilde vispopulaties.  Voor zowel kweekvis als wilde vis geldt dat er door een derde onafhankelijke partij controle uitgevoerd worden op de door het keurmerk opgestelde eisen.

Keurmerken
Door de hoeveelheid keurmerken zie je door de bomen het bos niet meer. Welke keurmerken zijn er en maken ze hard wat ze beloven?

MSC keurmerk (Marine Stewardship Council)
MSC is een internationale onafhankelijke organisatie die duurzame visserij beheerd en zorgdraagt dat de visstand en de natuur niet worden aangetast. Het MSC keurmerk is het enige internationale keurmerk dat voldoet aan eisen van de Verenigde Naties. Ook Mileu Centraal acht het MSC keurmerk voldoende betrouwbaar.

ASC-keurmerk (Aquaculture Stewardship Council)
Dit in 2012 nieuw geïntroduceerde keurmerk staat voor verantwoord gekweekte vis. Aquaculture Stewardship Council (ASC) is een keurmerk van het Wereld Natuur Fonds (WNF) en Initiatief Duurzame Handel (IDH). ASC stelt geen eisen op het gebied van het doden van de vis, wel zijn er regels voor waterkwaliteit en leefruimte zodat de vis optimaal kan groeien. De eisen die ASC stelt worden door een onafhankelijke organisatie gecontroleerd.

Pole & Line
Het Pole & Line keurmerk is een speciaal keurmerk voor met de hengel gevangen tonijn.Pole & Line is een initiatief van Greenpeace. De tonijn wordt op traditionele wijze (met een vishengel i.p.v. sleepnetten) gevangen. Hierdoor is er nauwelijks sprake van bijvangsten en überhaupt wordt er op die manier minder gevangen waardoor de populatie van de tonijn zich kan herstellen.  Het keurmerk zegt niets over de overbevissing van de tonijn zelf - tenzij op de verpakking ook het MSC-keurmerk staat. Ook is er weinig controle op dit keurmerk.

Waddengoud
Het Waddengoud keurmerk staat op op duurzame streekproducten uit het Waddengebied vermeld. Waddengoud stelt eisen aan de vangsttechnieken van vis, schaal- en schelpdieren uit de Waddenzee. Ook mogen volgens het keurmerk de vispopulaties niet afnemen en zeehonden geen last ondervinden van de vangst. De criteria zijn goedgekeurd door de Waddenvereniging en de Vogelbescherming. Waddengoud kent het keurmerk zelf toe aan producten; het ontbreekt dus aan controle door een onafhankelijke derde partij.

Friend of the sea
Je vindt het keurmerk op zowel duurzame wildgevangen vis als ook duurzame gekweekte vis. Het keurmerk vind je alleen op producten terug die ook het keurmerk Dolphin Safe dragen. Voor wildgevangen vis geldt dat er maximaal 8 procent bijvangst mag zijn, geen overbevissing en dat de zeebodem niet aangetast wordt. Ook moet de vismethode ertoe bijdragen dat de broeikaseffecten verminderen. De eisen voor viskweek zijn onder meer dat de zeebodem zo min mogelijk schade oploopt, dat de vis zich niet mengt met wilde vispopulaties, de uitstoot van broeikasgassen vermindert en men voldoet aan de criteria van afvalwaterverwerking. Er worden geen eisen gesteld aan de dodingsmethode. Er is wel sprake van controle door een onafhankelijke derde partij.

VISwijzer
Als je zeker wilt weten of je met duurzame vis te maken hebt kun je de VISwijzer checken. De Viswijzer is een initiatief van de Stichting De Noordzee en het Wereld Natuur Fonds om vissen, schaal- en schelpdieren in Nederland en België op duurzaamheid te controleren. De VISwijzer heeft een aparte beoordeling voor wildgevangen en gekweekte vis. Met de kleuren rood, oranje en groen wordt aangegeven hoe goed de vis op duurzaamheid scoort.